De waterhuishouding van de polder en de inundaties van de Nieuwe Hollandse Waterlinie bij Gorinchem (met veel mooie oude kaarten, maar je moet er wel even voor gaan zitten).
Ga naar dit artikel: De uitwatering en inundatie bij Gorinchem
Een paar leden van de Werkgroep vesting Gorinchem hebben vandaag harde wind en regen getrotseerd en zijn op excursie geweest in het plaatsje Buren, bij Tiel. Dit omdat halverwege de 16e eeuw hier één van de eerste Italiaanse vestingbouwers, die naar de lage landen kwamen, actief is geweest. Dat was Allesandro Paqualini, hij heeft de middeleeuwse muren van Buren bestand gemaakt tegen het krachtiger geworden buskruitgeschut, door deze te verlagen en er aan de binnenzijde een aarden wal tegenaan te leggen.
Deze wal met middeleeuwse muur is nog grotendeels aanwezig. We vinden gelukkig nog een droog moment, zelfs met enige zonneschijn en dat was voldoende om de volledige wal van buren rond te lopen. Dat is ook zo gebeurd, want Buren is klein en pittoresk, met smalle straatjes en prachtig gerestaureerd. Een aanrader voor een mooie zondagmiddag.
Buren was één van de eerste plaatsen in Nederland, waar de renaissance bouwstijl werd geïntroduceerd. De renaissance was in Italië ontstaan en Allesandro Paqualini introduceerde de daarbij behoren bouwstijl in de lage landen met zijn ontwerp voor de bovenbouw van de toren van de Sint-Lambertuskerk in Buren.
Wikimedia Commons Attribution-Share Alike 4.0 International
Verder staat er in Buren ook een prachtig voormalig weeshuis, waarin het Marechausseemuseum is gevestigd. Dit museum is opgericht door een Gorcummer, Marius Cornelis van Houten (Gorinchem, 10 november 1879 – Leiden, 8 februari 1953).
Marius Cornelis van Houten, grondlegger van INTERPOL en oprichter Marechausseemuseum.
Gorinchem had tot 1967 ook een Marechausseepost gevestigd in een houten huis met schuren op Bastion 8, boven de kruitmagazijnen (Symposion), die toe ook door de Marechaussee werden gebruikt. Echter van die geschiedenis is in het museum niets terug te vinden.
De “Marechausseekazerne” in bastion 8 te Gorinchem.
Tot zover dit kort verslag.
Neem ook eens een kijkje in Buren, op 30 minuten rijden van Gorinchem!
Joop Kuijntjes heeft een inventarisatie gemaakt van de tot nu toe ontdekte nog aanwezige limietpalen van het Departement van Oorlog ( in de volksmond “paaltjes van Oorlog”).
Deze paaltjes werden halverwege de 19e eeuw rond alle verdedigingswerken in Nederland geplaatst, dus ook om- en in de vesting Gorinchem.
Bekijk ze allemaal op https://vestinggorinchem.nl/limietpalen/
Het Dijkverbeteringsproject Gorinchem-Waardenburg biedt voor Gorinchem de kans om de historische verbinding van de vesting Gorinchem met de Hollandse Waterlinie weer zichtbaar en beleefbaar te maken, maar ook toeristisch te verstevigen, door het benutten van alle Waterlinieobjecten op het traject van het Wateliniepad tussen fort Vuren en Gorinchem.
Op de bovenstaande kaart is het dijktraject aangegeven met de betreffende objecten.
Kans 1: Ravelijn 1
Ravelijn 1 is een project uit het Vestingplan Gorinchem en betreft het restaureren van het profiel van Ravelijn 1. Dit conform de vestingplattegrond behorende bij het Genie register uit 1897.
De Ravelijnen van de vesting Gorinchem zijn na het rampjaar 1672 gemaakt en in 1755 opnieuw opgemaakt. Ze hadden tot in de 20e eeuw een functie in de verdediging van de vesting Gorinchem en behoren daarmee tot de verdedigingswerken van zowel de Oude- als de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Ca. 1945, Ravelijn 1, goed herkenbaar en onder profiel, in het midden.
Dit project kan met het dijkverbeteringsproject worden meegenomen, zo kunnen kosten voor het realiseren van het vestingplan van Gorinchem besparen.
Kans 2: de Dalemsesluis
Dit project betreft het restaureren en het opknappen van het historische deel van de sluis en het gedeeltelijk reconstrueren van de geschutsbatterijen.
Deze sluis is in 1661 gemaakt als uitwateringssluis voor de Tielerwaard, maar in het rampjaar 1672 gebruikt om een inundatie voor Gorinchem te stellen. Sindsdien was het tevens een grote inundatiesluis voor de Oude Hollandse Waterlinie en later ook voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Hoewel de gecommitteerden van de Staten Generaal in 1672 al aanbevalen, om verdedigingswerken voor de sluizen te leggen, is het niet zeker of dit ook bij de Dalemsesluis gebeurde. De huidige grondlichamen van de batterijen bij de Dalemsesluis zijn van de batterijen, als aangelegd in 1831 en horen dus bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Ze waren ook een belangrijk onderdeel van de voorverdediging van de Vesting Gorinchem.
De grondlichamen van de batterijen zijn nog aanwezig. De borstweringen met schietsleuven kunnen worden gereconstrueerd, waardoor de sluis met batterijen weer voor iedereen duidelijk een verdedigingswerk van de Hollandse Waterlinie wordt.
Kans 3: dijkpost Hercules
In de tijd van de Bataafse Republiek, bij de inval van de Fransen, in 1772 werd de Oude Hollandse Waterlinie in werking gesteld. In ons gebied werden daarvoor op aanwijzing van Willem III de dijken doorgestoken (coupures gemaakt), aan de Lek ter hoogte van ’t Spoel bij Culemborg en aan de Waal voor Dalem. Om te voorkomen, dat de Fransen de gaten zouden dichten, werden er vlak achter deze coupures, kleine schansen gemaakt, z.g. Dijkposten.
De Dijkpost is op een kaart van Charles Fuzçij d’Ablincourt van rond 1795 aangegeven. En ook op een kaart met plannen tot wijziging van dijken en waterwerken uit de periode 1815-1818.
De dijkpost was dus onderdeel van de oude Hollandse Waterlinie, maar ook van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, waarschijnlijk tot de bouw van Fort Vuren.
Van deze dijkpost zijn geen overblijfselen, maar wellicht kan hier ter herinnering aan deze dijkpost, van de Hollandse Waterlinie, die dus zo’n 150 jaar heeft bestaan, een uitzicht/rust punt worden gemaakt met een windrichtingentafel, met de naam en een kort verhaal over de geschiedenis van deze dijkpost. Op de windrichtingentafel kunnen de richtingen van de forten en vestingen van de “Groep Gorinchem” worden aangegeven. Dit zijn het werk op de spoordijk bij de Diefdijk, fort Asperen, het fort aan de Nieuwesteg (Geofort), fort Vuren, batterij onder Brakel, batterij bij Poederoijen, vesting Loevestein, fort Giessen, vesting Woudrichem fort Altena, Werk aan de Bakkerskil, fort aan het Steurgat en de Vesting Gorinchem.
Financiering:
Het dijkverbeteringsproject wordt voor het Waterschap Rivierenland uitgevoerd door een aannemerscombinatie met de naam Graaf Reinald Alliantie. De Werkgroep Vesting Gorinchem, onderdeel van de Historische Vereniging Oud-Gorcum, heeft deze drie historische projecten bij het waterschap en de alliantie onder de aandacht gebracht . De werkgroep ijvert ervoor dat deze kansen worden benut en heeft overleg met de alliantie. Inmiddels zijn de drie historische objecten door de Graaf Reinald Alliantie ook meegenomen in een studie voorontwerp.
Er kunnen financiële voordelen ontstaan, indien de projecten niet later, elk op zich worden uitgevoerd, maar in één keer met de uitvoering van het dijkverbeteringsproject worden meegenomen.
Echter de Graaf Reinald Alliantie heeft als hoofddoel de dijkverbetering en veiligheid. Het overgrote deel van de financiering zal dus van andere partijen moeten komen. De drie cultuurhistorische projecten liggen alle binnen de gemeentegrenzen van Gorinchem en binnen de provinciegrenzen van de provincie Zuid-Holland. Zij hebben de zorg voor het erfgoed in hun gebied. Wij gaan er dan ook van uit, dat de provincie en de gemeente voor de financiering zorgdragen.
| |
Er schijnt wat onduidelijkheid te zijn, maar de lezing “Oude Vestingstad ontmoet de moderne oorlog”, over WO1 is geheel gratis, ter lering en vermaak.
Voor iedereen dus ook voor niet-leden van Oud-Gorcum.
Zondagmiddag 11 november om 14:00 uur in buurthuis de Aanlegsteiger, Visserdijk 30 te Gorinchem, zie https://vestinggorinchem.nl/nieuws/
Militair vuursteengeweer met gladde loop van het type M1815. Museum Flehite. GebruiksrechtIn het boek Nederlandse vuurwapens 1813-1866 wordt vermeld, dat er in maart 1842 vanuit Gorinchem 6000 geweren naar Maastricht werden gestuurd. Dat wil dus zeggen dat er toen in het Arsenaal (Tuighuis) in de Boerenstraat minstens 6000 van deze geweren in voorraad waren.
Wie nog wil weten, waarom die geweren naar Maastricht werden gestuurd kan verder lezen op: Vesting Gorinchem website
Heeft u het Koude Oorlog Evenement de Luisterpost gemist , maar wilt u toch nog wat zien?
Dat kan, want de exposities:
Zijn nog dit weekend en volgend weekend te zien t/m zondag 15 oktober.
In de Kruitmagazijnen in Dalembolwerk aan de Dalemwal 19a en 19b.
Daarheen zijn ook de bijzonder zeldzame radio’s verhuisd, die door het Gorinchemse radio afluisterbataljon gebruikt werden in hun afluisterposten op fort Vuren en aan de Vijfde Uitgang in Gorinchem.
Is ook tot eind oktober te bezichtigen op de tijden dat de bibliotheek open is.
Adres:
Bibliotheek “AanZet”.
Groenmarkt 1, Gorinchem.
(op de 2e verdieping)
Op 7 september 2017 werd in de bibliotheek “AanZet” in Gorinchem een tentoonstelling geopend over het garnizoen Gorinchem dat tot 1967 heeft bestaan. De officiële opening vond plaats met een speech van dhr. Paul Mulders, voorzitter van de Historische Vereniging `Oud-Gorcum`. Na de opening werden onder het genot van een drankje nog herinneringen uitgewisseld tussen aanwezigen over hun diensttijd in Gorinchem.
Aanleiding voor deze expositie is het feit dat het in 2017 precies 50 jaar geleden is dat het garnizoen uit Gorinchem moest vertrekken. Op de expositie zijn verschillende voorwerpen en foto’s te zien van soldaten en hun activiteiten uit de tijd dat zij in Gorinchem verbleven.
Bezoek (tot eind oktober 2017) ook de tentoonstelling
Adres:
Bibliotheek “AanZet”.
Groenmarkt 1, Gorinchem.
(op de 2e verdieping)
Woensdag 6 september zijn de sleutels door de Gemeente Gorinchem aan de werkgroep overhandigd. Vanaf nu kunnen wij de Poterne tijdens de rondleidingen openen en kunnen er helemaal door heen lopen.
De Molenstraat; periode 1900-1915, links hangen de bakkers uit een raam van de Militaire bakkerij en het publiek poseert op straat. Het gebouw van de Militaire bakkerij bestaat nog.
De vestingrondleiding is a.s. zondag 25 juni en start om 14:00 uur op de Grote Markt, bij de VVV.
Gaarne aanmelden per email bij hugo.ouwerkerk@vestinggorichem.nl
De Werkgroep Vesting Gorinchem organiseert een cursus vestingwerken.
De cursus is bedoeld, voor mensen, die geïnteresseerd zijn in vestingwerken en die van Gorinchem in het bijzonder. Ook is de cursus geschikt voor personen die eventueel vestinggids willen worden.
Inhoud:
– De introductie van het gebastionneerde vestingstelsel in de Nederlanden.
– De wedloop tussen de wapens, belegeringstactieken en de vestingbouw.
– De verdere ontwikkeling van de vestingbouw tot 1940.
– De vestingwerken van Gorinchem.
Lesmethode:
De lessen worden gegeven als lezingen, ondersteund door PowerPoint beelden.
Tijdens deze lezingen is voldoende ruimte voor vragen, antwoorden en notities.
Na de laatste les krijgt u ook informatie mee over de vestingwerken van Gorinchem.
De praktijklessen worden gedaan in de vorm van een vestingwandeling.
Om de zaalhuur te bekostigen vragen wij € 3,– / persoon / avond, daarin is inbegrepen ongelimiteerd koffie en thee. De praktijklessen zijn gratis.
De datums zijn:
Woensdagavond 18 mei, van 20:00 tot 22:00 uur ULO school.
Woensdagavond 25 mei, van 20:00 tot 22:00 uur ULO school.
Woensdagavond 1 juni, van 20:00 tot 22:00 uur ULO school.
Woensdagavond 8 juni, van 20:00 tot 22:00 uur ULO school.
Praktijklessen:
Zondagmiddag 12 juni van 14:00 tot 16:00 uur, start bij molen De Hoop.
Zondagmiddag 19 juni van 14:00 tot 16:00 uur, start bij de Caponnière.
Cursus adres:
ULO school
Zusterstraat 31, Gorinchem
U kunt alleen deelnemen, na aanmelding vooraf.
Aanmelden uiterlijk voor maandag 16 mei op hugo.ouwerkerk@vestinggorinchem.nl
Met vriendelijke groet,
Hugo Ouwerkerk
Werkgroep Vesting Gorinchem
https://www.facebook.com/vesting.gorinchem?ref=hl
Vandaag (3 maart 2016) is onderstaand artikel verschenen in AD Rivierenland. Kom ook kijken naar de expositie van Werkgroep Vesting Gorinchem in korenmolen De Hoop!
Dit is een Frans plan, om wat verbeteringen aan de vestingwerken te realiseren.
Het is een uiterst simpel plan, bestaande uit een plattegrond van de vestingwerken, waarop de locaties van de werken ter verbetering zijn aangegeven met letters.
Op diezelfde plattegrond zijn ook meteen de begrootte kosten voor deze werken (projecten) aangegeven.
Doordat ik technische opleidingen heb gevolgd, heb ik geen les in de Franse taal gehad.
Maar Google Translate is geduldig, dus hierbij een vrije vertaling van de begroting:
• De twee buskruitmagazijnen a. 150.000
• De Stenen Beer b. 53.000
• De Poterne c. 20.000
• Voor het ophogen van borstweringen, Tèrreplein en Saillanten der
Bastions 10, 11 en 6 125.000
• Voor het uitbaggeren van de gracht en het ophogen van de weg tegenover
de linkerface van Bastion 11 8.000
• Voor ophogen van borstwering d. 1.000
• Ophogen van de gedekte weg voor de Waterpoort 117.500
• Voor het construeren van de kleine sluis e. 10.000
Totaal 484.500
Met vriendelijke groet,
Hugo Ouwerkerk
Werkgroep vesting Gorinchem
Antwerpen 1572, met de z.g. Spaanse omwalling.
Antwerpen was aan het begin van de 80-jarige oorlog een belangrijke stad en sterke vesting met een gebastioneerde omwalling en een Citadel (linksonder). De Citadel fungeerde als dwangburcht van het Spaanse bewind.
De fortenring rond Antwerpen
Na de Belgische onafhankelijkheid in 1830 werd er nagedacht over de verdediging. Dat viel niet mee, want België heeft aan drie zijden lange grenzen en is dus eigenlijk onverdedigbaar.
Men besluit om een groot deel van het land te verdedigen door het aanleggen van drie z.g. Verschanste Kampen; Namen, Luik en Antwerpen. Een Verschanst Kamp bestaat uit een vestingstad, met daaromheen een wijde boog van forten, waarbinnen zich militaire infrastructuur bevindt, zoals kazernes en opslagenplaatsen, verbonden door militaire wegen en (smal)spoorwegen. Hierbinnen kon het veldleger zich uiteindelijk terugtrekken, hergroeperen en eventueel uitvallen doen.
Rond Antwerpen werd tussen 1859 en 1864 de z.g. Groote of Brialmont Omwalling gebouwd, bestaande uit een vestingwal voorzien van 9 poorten en 6 schansen. Deze omwalling kwam op 2km afstand van de Spaanse Omwalling, die werd gesloopt. Vooruitgeschoven voor de Groote Omwalling, op ca, 2,5km tot 4,5km ervoor, werden 8 Brialmont forten gebouwd. De forten werden zo genoemd omdat het een ontwerp was van de Belgische vestingbouwkundige kapitein Brialmont.
Tijdens de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871, bleek echter, dat de Duitse kanonnen wel 7km ver konden schieten. De Groote Omwalling en de Brialmont forten lagen dus te dichtbij, om Antwerpen in de nabije toekomst van een artilleriebombardement te kunnen vrijwaren.
Tussen 1877 en 1905 vult men de verdediging nog aan en bouwt een aantal forten op grotere afstand. Echter tussen 1909 en 1914 (start 1e Wereldoorlog) bouwt men nog een aantal betonnen pantserforten, waarvan de meesten nog net op tijd gereedkomen en andere snel provisorisch worden afgemaakt. Daarmee is een nieuwe fortenring op 20km afstand van Antwerpen ontstaan. Antwerpen wordt beschouwd als een onneembare vesting.
Echter de Oostenrijkers en Duitsers hebben intussen gigantische mortieren ontwikkeld, waarvan de granaten (van soms bijna 1500kg), de moderne pantserforten van Trasbeton en pantserstaal, weten te doorslaan, wat uiteindelijk leidt tot de val van Antwerpen.
Wij hebben met een gezelschap van acht personen fort 2 t/m 4 en fort 8 bezocht van de Brialmont fortenring.
Een Brialmontfort is voor Nederlandse begrippen een zeer groot fort, qua oppervlakte ca. 4 voetbalvelden groot. Het heeft bakstenen “bomvrije” gebouwen, voorzien van gronddekking. Niet in vestingtermen gesproken, is de voorzijde recht met een kleine punt, de zijkanten en de achterzijde schuin met een grote punt. Het bestaat uit een buitenfort en een binnenfort. Wanneer de vijand over de hoofdwal is weten te komen, kan de fortbezetting zich terugtrekken in het binnenfort en dit dan weer verdedigen. Dit heet in vestingtermen een Reduit.
Om het buitenfort ligt een natte gracht met Bedekte weg en Glacis. Het buitenfort heeft een hoge aarden vestingwal, waarop het hoofdgeschut in veldstellingen (Batterijen met Traversen) werd opgesteld. Daar bevinden zich ook kanonremises, soms in de traversen verwerkt (Holtraversen). Het doel van het hoofdgeschut was, om in het gebied voor de forten, de vijand op afstand te houden en het gebied tussen de forten te bestrijken, zodat er een aaneengesloten linie van “ondoorschrijdbaar vuur” gevormd werd.
Het fort heeft ook een nabijverdediging door lage geschutsopstellingen, welke de gracht rondom geheel bestrijken. De punt aan de voorzijde bevat een (dubbele) Caponnière, welke met de daarin opgestelde kanonnen de gracht naar weerszijden, langs de voorzijde van het fort bestrijkt. Dan is er links en rechts, laag in de hoofdwal een halve Caponnière gebouwd. Deze Caponnières bestrijken de gracht langs de Flanken (linker- en rechterzijde) van het fort.
Dan is er aan weerszijden van de grote punt aan de achterzijde van het fort nog een z.g. Lage Batterij. De hier opgestelde kanonnen bestrijken de gracht naar twee zijden. De achterzijde van het fort naar links en naar rechts en langs de grote punt naar achteren.
De toegang tot het fort, aan de achterzijde. Hier is aan weerszijden een ruimte voor de wacht.
De deur op de achtergrond is het begin van de Poterne door de hoofdwal naar de droge gracht van het Reduit.
Het binnenterrein van een fort heet in vestingtermen het Tèrreplein. Links in de voorhoek, aan de binnenzijde van de hoofdwal, is de gevel te zien van een bomvrij gebouw. De grote deur is het begin van de lange gang (Poterne) naar de kanonopstellingen van de Halve Caponnière in de linkerflank van het fort. Die gang is zo groot, dat de kanonnen, getrokken door paarden in de Halve Caponnière gebracht konden worden.
In het midden in de hoofdwal een bomvrije kazerne. Vanuit deze kazerne gaat een Poterne recht door de kazerne en de hoofdwal heen naar de Caponnière aan de voorzijde van het fort. Zo’n Caponnière wordt dan ook wel Frontcaponnière genoemd.
Rechts zien we achter de bomen het bomvrije gebouw met de toegang tot de Poterne naar de Halve Caponnière in de rechterflank van het fort.
Dit is de linker Lage Batterij, die bestaat uit een serie Haxo kazematten, genoemd naar de bedenker van dit soort kazemat; de Franse generaal Haxo. Deze stammen uit de tijd, dat men naar meer beschutting zocht voor het opstellen van geschut. Door de open achterzijde kan er makkelijk geschut in- en uitgereden worden en heeft men minder last van de kruitdampen, tijdens het schieten.
Deze Haxo kazematten zijn voorzien van doorgangen naar elkaar en in de linkerhoek tussen de haaks op elkaar staande naar de flank en naar de en achterzijde gerichte kazematten, is een buskruit opslagkamer.
Vanaf de ingang aan de achterzijde van het fort, lopen we nu rechtdoor de Poterne onderdoor de hoofdwal in, naar de droge gracht van het Reduit.
We staan hier in de droge gracht aan de rechterzijde van het Reduit (binnenfort) en kijken tegen de muur aan, waar het Reduit breder wordt. Links zien we de Escarp muur van de droge gracht, oftewel het Reduit. Rechts zien we de Contrescarp muur van de droge gracht. Deze is hier dus rondom ook voorzien van bomvrije ruimten met schietgaten. Hierdoor kon de droge gracht dus van alle zijden bestreken worden met vuur uit handwapens.
Een plattegrond van het Reduit. Hierop is ook te zien dat hiervan goed gebruik gemaakt wordt door vele diverse verenigingen. Dit geldt ook voor de gebouwen van het buitenfort. Alles heeft een herbestemming.
De rondgaande hoofdgang hier op de foto, is in lichtgeel aangegeven op de plattegrond. Deze gang vormt nu een soort openbare “winkelgallerij” van verenigingen. Het hele buitenfort is ook openbaar terrein en in gebruik als park. In het fort zijn gehuisvest: gemeentewerf, verenigingen, restaurants en openbare (gedeeltelijk overdekte) feestvoorzieningen. Zo worden de meeste forten nu weer druk gebruikt. Ze zijn dan ook een groene oase temidden van de hier direct aangrenzende woonwijken. Opvallend is, dat er geen grafitty of andere vormen van vandalisme zichtbaar zijn op de druk in gebruik zijnde forten.
Tot zover dit korte verslag van een leuke dag vestingwerken kijken.
Dit was een uitje van een groepje Zeeuwse radioamateur, Landrover en fortificatie liefhebbers.
Maar wie belangstelling heeft om met de Werkgroep Vesting Gorinchem dergelijke bezoeken aan voornamelijk Nederlandse verdedigingswerken mee te maken, kan zich als belangstellende aanmelden op vestinggorinchem@xs4all.nl.
Misschien hebben wandelaars al een rood-wit lint opgemerkt bij de V.I.S. kazemat op Bastion 11, bij de Vijfde Uitgang. De Werkgroep vesting Gorinchem is daar bezig met een vooronderzoek, wat o.a. inhoudt het vaststellen, of er deurscharnieren op het stalen deurkozijn aanwezig zijn en zo ja, deze opmeten. En het controleren, of er grote boomwortels in de weg zitten.
Dit i.v.m. ons voorstel aan de gemeente Gorinchem, om deze bijzondere kazemat weer toegankelijk te maken, origineel in te richten en af en toe open te stellen voor het publiek.
Gelukkig zijn er maar een paar dunne wortels aangetroffen, maar door de harde grond en het vele daarin aanwezige afval (stenen, kleren, kapotte flessen, metalen fiets- en matrasonderdelen, etc.), schiet het niet op en wordt het werk volgende week voortgezet met een kleine graafmachine.
Voor andere onderzoekers onder ons, nog even de mededeling dat de toegang is afgedekt met een opgelaste stalen plaat en de overgebleven deurdelen van 2cm dik staal ook zijn vastgelast.
Dus niemand kan er nog in. Wie erg nieuwsgiering is, of het gewoon leuk vindt, kan zich bij ons aanmelden, om mee te helpen. Aanmelden kan met een mailtje naar vestinggorinchem@xs4all.nl.