Kasteel “De Blauwe Toren” is tussen 1460 en 1465 gebouwd door Karel de Stoute. De meeste Gorkummers hebben wel van dit kasteel gehoord en er een plaatje van gezien. Maar hoe zag het er nou verder uit en waar heeft het precies gestaan? Ik zal hier in 3 delen wat meer over vertellen. Dit is deel 2. Hierin ga ik verder in, op de uitleg en locatie van het kasteel.
Op deze plattegrond uit 1558 van Jacob van Deventer, zien we onder aan de stad aan de rivier duidelijk de twee hele grote torens, welke niet anders kunnen zijn, dan van kasteel De Blauwe Toren. We zien hier ook, dat de onderste toren wat groter is dan de bovenste, op de tekening (in deel 1) uit1578, gemaakt door Jacob van der Ulft gaat de bovenste toren dus schuil achter de wat grotere onderste toren.
In de deze afbeelding is het deel van plattegrond met het kasteel uitvergroot. We zien, dat de plattegrond van Jacob van Deventer in grote lijnen overeen komt met de tekening van Jacob van der Ulft.
- De grote toren met links de ophaalbrug over de gracht.
- De wat kleinere toren.
- De Bovenhof, echter de recht naar achteren lopende muur op de tekening van Jacob van der Ulft te zien is hier verdwenen. De achtermuur met een weergang op bogen, loopt op deze plattegrond niet direct langs de achtergracht, maar zwerft wat over het terrein, om boven mijn cijfer 3 uit te komen. Wel te zien rechts onder cijfer 3 is de grote vierkante muurtoren en daarboven een soort huisje, wat de Kapel voor moet stellen. Verder is rechts daarvan een stukje gracht getekend, welke de Bovenhof en Benedenhof van elkaar scheidt.
- Is de Benedenhof, waarin ook weer het brede pad is aangegeven, wat om de moestuin heen naar de hoofdpoort loopt.
- Hier zien we de stadsmuur aansluiten op de bovenste dikke toren. Het kasteel maakte dus deel uit van de Gorkumse stadsmuren.
- Maar het was van de stad gescheiden door een gracht, een muur met weergang, voorzien van een poortgebouw met ophaalbrug. Het kasteel kon dus ook naar de stad toe apart verdedigd worden. Het kasteel kan dus ook als een z.g. “dwangburcht” worden gezien. Echter gezien het feit, dat de bouwer, Karel de Stoute, toen niets van de Gorkummers te vrezen had, is deze opzet toe te schrijven aan Willem VI, graaf van Holland. Die had al eerder op deze plaats een kasteel en had wel wat te vrezen van de Gorcumse bevolking, die grotendeels nog trouw was aan de verdreven heren van Arkel. We kunnen er wel van uitgaan, dat Karel de Stoute het kasteel van Willem VI niet heeft afgebroken, maar heeft verbouwd door het maken van de de grote ronde torens, dus de ommuring en gebouwen op de boven- en benedenhof van het kasteel van Willem VI zijn gehandhaafd.
We kunnen uit de kaart ook wel afleiden, dat het kasteel in de buurt van de Duveltjesgracht gestaan moet hebben. Maar we moeten wel in ogenschouw nemen, dat de rivier toen wat anders liep, dan nu, wat ook te zien is aan de diverse eilanden in de rivier. Ook de stadsranden kunnen op deze plattegrond wel wat afwijken. Echter de belangrijke gebouwen en vooral de loop van de hoofdstraten zal niet veel afwijken van de huidige situatie. In deel 3 zal ik proberen, om de locatie van het kasteel t.o.v. de huidige situatie wat meer precies te bepalen.
Ga verder naar Deel 3