Kanon op de Zwaanswal
De gemeente Gorinchem heeft deze week een kanon op de Zwaanswal geplaatst. Het kanon is door Rijkswaterstaat, op verzoek van de Werkgroep Vesting Gorinchem, aan onze vestingstad geschonken en is geplaatst op de wal bij bastion 4. Het kanon staat op een onderstel, een affuit, dat in zeer slechte staat verkeerde doordat het langdurig in weer en wind buiten heeft gestaan. Het is door vrijwilligers van de werkgroep, samen met de Buitendienst van de gemeente Gorinchem gerepareerd en geconserveerd.
Jeroen Vinckers, voorzitter van de Stichting Stadsherstel Gorinchem en medewerkers van Rijkswaterstaat hebben geholpen het kanon naar Gorinchem te brengen. De gemeente heeft het kanon laten plaatsen in de buurt van waar die kanonnen in het verleden stonden. Vroeger was de geschutsopstelplaats op een verhoogd platform van grond tussen de heuvels in, maar daar ligt nu een betonnen trap.
Met het verkrijgen en plaatsen van meer kanonnen op de vestingwal probeert de Werkgroep Vesting Gorinchem, de beleving van de vestingwal als verdedigingswerk te versterken. Het wordt weer wat interessanter voor de Gorcumers en de vele bezoekers van onze mooie vestingstad.
De kanonsloop is een bijzonder exemplaar omdat het één van de eerste voorbeelden is van de overgang van geschut met een gladde loop naar geschut met een getrokken loop. Nederland dacht goedkoop uit te zijn, door de bestaande kanonnen met gladde loop te “verbussen”. Dit kanon is uitgeboord en voorzien van een bronzen bus. Die bronzen bus is weer voorzien van getordeerde groeven aan de binnenzijde. De ronde kogels werden puntvormig en kregen nokjes op de zijkant, die door die groeven gleden. Bij het schieten kwam de “puntkogel of puntgranaat” om zijn as draaiend uit de loop. Dat gaf een stabiliserend effect, waardoor deze beter rechtuit bleef vliegen en er dus met meer precisie kon worden geschoten, dan met de balvormige kogels uit de kanonnen met gladde loop. Al snel werd dit systeem meer verfijnd en moest Nederland alsnog nieuwe kanonnen aanschaffen.
Zo werd het kanon anno 2023 geplaatst: https://youtu.be/TKLJxI_Y6Nw, in het verleden ging dat met handkracht en paard en wagen. Op het filmpje Hugo Ouwerkerk en Frits Bron, de restaurateurs van het affuit. Dit is een bericht van de Historische Vereniging Oud-Gorcum, Werkgroep Vesting Gorinchem.
