Kansen voor Gorinchem


Het Dijkverbeteringsproject Gorinchem-Waardenburg biedt voor Gorinchem de kans om de historische verbinding van de vesting Gorinchem met de Hollandse Waterlinie weer zichtbaar en beleefbaar te maken, maar ook toeristisch te verstevigen, door het benutten van alle Waterlinieobjecten  op het traject van het Wateliniepad tussen fort Vuren en Gorinchem.
Op de bovenstaande kaart is het dijktraject aangegeven met de betreffende objecten.
Kans 1: Ravelijn 1

Ravelijn 1 is een project uit het Vestingplan Gorinchem en betreft het restaureren van het profiel van Ravelijn 1. Dit conform de vestingplattegrond behorende bij het Genie register uit 1897.


Fragment plattegrond behorende bij het Genie register 1897.

De Ravelijnen van de vesting Gorinchem zijn na het rampjaar 1672 gemaakt en in 1755 opnieuw opgemaakt. Ze hadden tot in de 20e eeuw een functie in de verdediging van de vesting Gorinchem en behoren daarmee tot de verdedigingswerken van zowel de Oude- als de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Ca. 1945, Ravelijn 1, goed herkenbaar en onder profiel, in het midden.
Dit project kan met het dijkverbeteringsproject worden meegenomen, zo kunnen kosten voor het realiseren van het vestingplan van Gorinchem besparen.
Kans 2: de Dalemsesluis

Dit project betreft het restaureren en het opknappen van het historische deel van de sluis en het gedeeltelijk reconstrueren van de geschutsbatterijen.
Deze sluis is in 1661 gemaakt als uitwateringssluis voor de Tielerwaard, maar in het rampjaar 1672 gebruikt om een inundatie voor Gorinchem te stellen. Sindsdien was het tevens een grote inundatiesluis voor de Oude Hollandse Waterlinie en later ook voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie.


Ontwerp tekening 1831 Batterijen aan de Dalemsesluis,

Hoewel de gecommitteerden van de Staten Generaal in 1672 al aanbevalen, om verdedigingswerken voor de sluizen te leggen, is het niet zeker of dit ook bij de Dalemsesluis gebeurde. De huidige grondlichamen van de batterijen bij de Dalemsesluis zijn van de batterijen, als aangelegd in 1831 en horen dus bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Ze waren ook een belangrijk onderdeel van de voorverdediging van de Vesting Gorinchem.


Een fragment van een handgetekende kaart van de Genie met daarop de verboden kringen (vrij te houden schootsveld) rond de batterijen aan de Dalemsesluis.

De grondlichamen van de batterijen zijn nog aanwezig. De borstweringen met schietsleuven kunnen worden gereconstrueerd, waardoor de sluis met batterijen weer voor iedereen duidelijk een verdedigingswerk van de Hollandse Waterlinie wordt.
Kans 3: dijkpost Hercules

In de tijd van de Bataafse Republiek, bij de inval van de Fransen, in 1772 werd de Oude Hollandse Waterlinie in werking gesteld. In ons gebied werden daarvoor op aanwijzing van Willem III de dijken doorgestoken (coupures gemaakt), aan de Lek ter hoogte van ’t Spoel bij Culemborg en aan de Waal voor Dalem. Om te voorkomen, dat de Fransen de gaten zouden dichten, werden er vlak achter deze coupures, kleine schansen gemaakt, z.g. Dijkposten.

De Dijkpost is op een kaart van Charles Fuzçij d’Ablincourt van rond 1795 aangegeven. En ook op een kaart met plannen tot wijziging van dijken en waterwerken uit de periode 1815-1818.
De dijkpost was dus onderdeel van de oude Hollandse Waterlinie, maar ook van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, waarschijnlijk tot de bouw van Fort Vuren.

De Dijkpost is op een kaart van Charles Fuzçij d’Ablincourt van rond 1795 aangegeven.

De dijkpost op een kaart met plannen tot wijziging van dijken en waterwerken uit de periode 1815-1818.

Van deze dijkpost zijn geen overblijfselen, maar wellicht kan hier ter herinnering aan deze dijkpost, van de Hollandse Waterlinie, die dus zo’n 150 jaar heeft bestaan, een uitzicht/rust punt worden gemaakt met een windrichtingentafel, met de naam en een kort verhaal over de geschiedenis van deze dijkpost. Op de windrichtingentafel kunnen de richtingen van de forten en vestingen van de “Groep Gorinchem” worden aangegeven. Dit zijn het werk op de spoordijk bij de Diefdijk, fort Asperen, het fort aan de Nieuwesteg (Geofort), fort Vuren, batterij onder Brakel, batterij bij Poederoijen, vesting Loevestein, fort Giessen, vesting Woudrichem fort Altena, Werk aan de Bakkerskil, fort aan het Steurgat en de Vesting Gorinchem.
Financiering:
Het dijkverbeteringsproject wordt voor het Waterschap Rivierenland uitgevoerd door een aannemerscombinatie met de naam Graaf Reinald Alliantie. De Werkgroep Vesting Gorinchem, onderdeel van de Historische Vereniging Oud-Gorcum, heeft deze drie historische projecten bij het waterschap en de alliantie onder de aandacht gebracht . De werkgroep ijvert ervoor dat deze kansen worden benut en heeft overleg met de alliantie. Inmiddels zijn de drie historische objecten door de Graaf Reinald Alliantie ook meegenomen in een studie voorontwerp.
Er kunnen financiële voordelen ontstaan, indien de projecten niet later, elk op zich worden uitgevoerd, maar in één keer met de uitvoering van het dijkverbeteringsproject worden meegenomen.
Echter de Graaf Reinald Alliantie heeft als hoofddoel de dijkverbetering en veiligheid. Het overgrote deel van de financiering zal dus van andere partijen moeten komen. De drie cultuurhistorische projecten liggen alle binnen de gemeentegrenzen van Gorinchem en binnen de provinciegrenzen van de provincie Zuid-Holland. Zij hebben de zorg voor het erfgoed in hun gebied. Wij gaan er dan ook van uit, dat de provincie en de gemeente voor de financiering zorgdragen.
 
 

 
 
 

 


Geplaatst

in

,

door